Wie is Luc Derycke?
Onze kunstimprint MER. is een parel waar we apetrots op zijn. Aan het hoofd van al dat moois staat Luc Derycke, een man die van kunst, kunstboeken en het tonen van kunstwerken zijn levensdoel heeft gemaakt. Derycke genoot een opleiding graveerkunsten aan het KASK in Gent. Wat hem als jonge kunstenaar het meest fascineerde, was hoe er met acties en ideeën van individuen een publiek domein wordt gecreëerd. Het is een fascinatie die hem blijft bezighouden en die hem er uiteindelijk toe bracht om uitgever te worden.
Onder de naam 'Les Editions La Chambre' gaf Luc Derycke in 1988 samen met een vriend een aantal luxe-edities uit met werk van striptekenaars. Hij deed een paar jaar ervaring op bij Imschoot Uitgevers, om dan onder de naam LD Imprint kunstboeken uit te geven. Vanaf 1992 publiceerde hij boeken voor onder meer curator Catherine de Zegher en kunstenaar Ilya Kabakov, en concentreerde hij zich vooral op de grafische vormgeving.
Van 2000 tot 2005 gaf hij boeken uit onder de naam MERZ.imprint. In 2005 werd dat MER.Paper Kunsthalle, een onderzoeksplatform voor kunstboeken en alles er rond.
Het nieuwe kunstenaarsboek
Even terug naar de jaren 80, toen er een internationaal reveil van het kunstenaarsboek aan de gang was. Er ontstond een verschuiving die volgens Derycke ‘een grote impact heeft gehad op de plaats en de rol van het boek in de kunst.’ Kunstenaars werden nu meer en meer betrokken bij de samenstelling en het ontwerp van hun catalogi en boeken. Er leek een ruimte te ontstaan voor een specialist die hen daarin kon bijstaan. Die ruimte nam Luc Derycke in: hij ontpopte zich als een intermediaire figuur tussen de internationale kunst- en boekenwereld. Derycke omschrijft zichzelf dan ook als een gids die de kunstenaar vergezelt van het ene punt naar het andere.
Over de huidige staat van het boek in het publiek domein heeft Luc Derycke veel te zeggen, maar wat hem daarin het meest opvalt, is hoe input door de media gestroomlijnd wordt. We krijgen volgens hem te maken met een brij van informatie waarin kwaliteit en rommel niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. Voor Derycke is het dan ook belangrijk dat de over te dragen kennis zo ongehavend mogelijk in het publiek domein terechtkomt.
Boeken worden al te veel gestroomlijnd naar een fictief comfort
‘In die benadering gaat er dikwijls veel verloren van de uniciteit van het concept of van het voorstel van de kunstenaar of redacteur. Daarom zoeken we naar manieren om die stroomlijn zoveel mogelijk afwezig te stellen, maar tezelfdertijd moet het geen compleet cryptisch boek worden. Het kan toegankelijk blijven. Het is een evenwichtsoefening.’
Less is more
Derycke streeft ernaar om zoveel mogelijk het grafisch format te elimineren ten voordele van de inhoud. De interactiviteit van een boek speelt zich voor hem vooral af op het mentale niveau. Less is more, het bekende adagium uit het modernisme, is zeker van toepassing op zijn werk. Hoe minder designaspecten je nodig hebt om een goed boek te maken, hoe sterker het boek. Het gaat bij Derycke om het scherpstellen van (de eigenheid of de integriteit) ideeën of kunstwerken in een boek. Hij spreekt uitgebreid over de mentale ruimte die rond ieder kunstwerk of idee hangt.
‘De mentale ruimte van een werk wordt eigenlijk door de toeschouwer geconstrueerd. Natuurlijk bepaalt een kunstenaar dat in zekere zin mee.
Een kunstenaar is een linguïst die tot op zekere hoogte weet hoe zijn werk zal gelezen worden.
De kunstenaar stuurt die lezing ook, maar er is ook een heel deel van het proces dat hij niet kan sturen, een deel dat gemaakt wordt door de toeschouwer. En het is die mentale ruimte die essentieel naar een boek moet vertaald worden. Verder kan je in een boek enkel reproducties van kunstwerken opnemen, waardoor er altijd sprake is van verlies. Dat verlies kan je enkel recupereren door de mentale ruimte van het kunstwerk intact te houden. Soms moet je dat doen via een omweg en moet je bijna het werk gaan veranderen.’
De visie van Derycke
Een afsluitende quote die het idee van Derycke treffend vat: ‘Bij de boeken die wij maken heb ik het gevoel dat het werk van de kunstenaar onze gids is. In plaats van dat wij het boek creëren, is het vooral het werk dat stuurt hoe het boek tot stand komt. We moeten bescheiden blijven, geduldig zijn en vertrouwen dat de magie haar werk zal doen.’
Dat hadden weinigen beter kunnen zeggen.
