Waarom de Canon van Vlaanderen een vaste plaats in het (hoger) onderwijs verdient
De aankondiging dat De Canon van Vlaanderen zou geschreven worden deed al drie jaar voor publicatie heel wat inkt vloeien. Toen het boek uiteindelijk uitkwam, nam de aandacht uiteraard alleen maar toe. En wat bleek? Zowel de pers als de academische wereld reageerden verrassend positief. De Canon is dan ook geen in stenen tafelen gegrift document, maar een door deskundigen samengestelde uitnodiging om het verleden van onze regio te (her)ontdekken.
Aan de hand van zestig rijkelijk geïllustreerde vensters presenteert De Canon van Vlaanderenfiguren, plaatsen en gebeurtenissen met een bijzondere betekenis voor de hedendaagse Vlaamse samenleving. Alle aspecten komen daarbij aan bod: sociale ontwikkelingen, culturele mijlpalen, wetenschappelijke, talige en politieke kwesties en nog zoveel meer. Het eindresultaat is een evenwichtig, historisch document, het uitgelezen startpunt voor gesprekken, lessen en debatten in zowat elk vakgebied.
Hieronder een greep uit het ruime aanbod: drie zaken die je misschien niet in De Canon van Vlaanderen had verwacht.
1. Emilie Claeys (1855-1943) & de sociale kwestie in de 19e eeuw
In de 19e eeuw waren in de Gentse katoenspinnerijen de arbeidsomstandigheden bijzonder slecht. Arbeidsters moesten het stellen met een loon dat nog kariger was dan het hongerloon van de man en ze waren vaak slachtoffer van seksueel misbruik. Bovendien wachtte hen na een zware werkdag in de fabriek nog heel wat werk thuis.
De Gentse textielarbeidster Emilie Claeys engageerde zich daarom voor de emancipatie van arbeiders én vrouwen. De 31-jarige Claeys richtte in 1886 de Socialistische Propagandaclub voor Vrouwen op. Ze sloot zich ook aan bij de pas opgerichte Belgische Werkliedenpartij (BWP). Vanaf 1891 maakte ze deel uit van het partijbestuur. Ze pleitte voor gelijk loon en betere arbeidsomstandigheden. Dankzij haar maakte ook het vrouwenstemrecht korte tijd deel uit van het socialistische verkiezingsprogramma.
2. 'De Oostakkerse gedichten' van Hugo Claus (1955) & de artistieke vernieuwing na 1945
Deze dichtbundel werd in 1955 onthaald als een hoogtepunt in de Nederlandstalige literatuur. De toen 26-jarige auteur zou uitgroeien tot een internationaal bekende kunstenaar die vele artistieke domeinen beïnvloedde.
In 'De Oostakkerse gedichten' onderzoekt Claus de relatie tot zijn ouders, zijn geliefde en zijn land van herkomst. In dat proces verbindt de dichter Bijbelse en mythologische thema’s met gewelddadige erotiek en beklemmende taferelen. Zijn verzen volgen geen vast rijmpatroon, maar treffen de lezer door hun beeldenrijkdom, contradicties en dubbelzinnigheden. ‘Oostakker’ verwijst naar een katholiek bedevaartsoord bij Gent, maar Claus zinspeelt ook op heidense rituelen die de vruchtbaarheid van de aarde afsmeken. In dit Oostakker blijft behalve de oude volksdevotie ook de Tweede Wereldoorlog dus nog erg aanwezig.
3. Het eerste homohuwelijk (2003). Holebi’s, van discriminatie tot emancipatie
Ze schreven geschiedenis met een simpel jawoord. Op 6 juni 2003 trouwden twee bruiden in Kapellen met elkaar. Het was het eerste huwelijk tussen lesbiennes in België. Een week later trouwden voor het eerst twee mannen. België was daarmee, na Nederland, het tweede land ter wereld waar mensen van hetzelfde geslacht konden trouwen. Voor de holebibeweging was dat een belangrijke doorbraak. Vanuit de politiek en in de pers kwam er maar weinig tegenkanting meer.
De jaren nadien zetten de overheden in België nog meer stappen op het vlak van de rechten voor de LGBTI+-gemeenschap. Sinds 2006 kunnen stellen van hetzelfde geslacht kinderen adopteren. In 2006 en opnieuw in 2018 werd het makkelijker voor transgender personen om hun officiële geslachtsregistratie aan te passen. Vandaag bestaat het homohuwelijk in de meeste landen van de Europese Unie. Wereldwijd worden mensen echter nog steeds gediscrimineerd of zelfs vervolgd omwille van hun geaardheid of genderidentiteit.
Ontdek hier Meer over de Canon van Vlaanderen.
